Ik wens je een gewetensvol 2020

Mijn liefste wens is …’dat iedereen gelukkig is’. Als kind was dat mijn liefste wens wanneer er in een vriendenboekje naar werd gevraagd. Als iedereen gelukkig is dan is er geen oorlog, geweld, ruzie, armoede, honger, mishandeling, natuurramp, werkeloosheid. Noem maar op. Zo redeneerde ik.

Later als ik groot ben
Daarna volgde de wens om later als ik groot ben dierenarts te worden. Gevolgd door het idee om ontwikkelingswerk te gaan doen. Wijzer (?) geworden ben ik als psycholoog in het bedrijfsleven beland. Het werd toch ook belangrijk om aan mijn eigen boterham te denken. En in het bedrijfsleven viel nu eenmaal geld te verdienen. Het advies van mijn vader. Ik besloot mijn wens om in een derde wereld land steun te bieden uit te stellen. ‘Ik ga eerst meer werkervaring op doen. En die ga ik op latere leeftijd (50+) inzetten waar het nodig is.’

Wereldleed
Inmiddels ben ik 40+. Het nieuws met al het leed in de wereld komt af en toe mijn wereld binnen. Ik zoek het niet bewust op . Bij het voorlezen van de ondertiteling van het jeugdjournaal vertrouw ik mijn stem niet. De oorlog in Syrië, het uitsterven van diersoorten, vluchtelingen in Europa, Amerika, de aanleg van een olieleiding door een Indianen reservaat, klimaatprotesten. Mijn hart breekt. Dat ik dit aan mijn kinderen moet doorgeven.

Mijn bijdrage
Op mijn eigen manier probeer ik hier en nu mijn bijdrage te leveren. Door afval te scheiden, geen vlees te eten, mijn werk naar eer en geweten uit te voeren, alert te zijn op water- en energieverbruik. Maar ik ga soms met vliegvakantie, pak met regen of uit gemak de auto, koop kleding en schoeisel grotendeels ‘onbewust’. En ik ben ook nog niet zo kritisch op het verpakkingsmateriaal bij de inkoop van mijn boodschappen. Het knaagt aan mijn geweten.

Geweten
Hoe zou het met het geweten van Donald Trump zijn?, vraag ik me weleens af. Of zoals in Duitsland te horen was na de Tweede Wereldoorlog, ‘we hebben het niet geweten’. Geweten. Hoe zit het met de ontwikkeling van het geweten? Hoe krijg je “een geweten”? En zou daar de oplossing liggen voor het keren van het gewetenloos handelen in de wereld?

Haptonomie
Volgens de visie van Frans Veldman, grondlegger van de haptonomie, ontwikkelt het geweten zich min of meer vanzelfsprekend wanneer je in de kindertijd veilig gehecht bent geraakt aan je primaire verzorgers. Wanneer je affectief bevestigd bent in jouw goedheid. Bevestigd bent in dat jij in wezen goed bent zoals je bent. Vanuit deze liefdevolle bevestiging, die al voelbaar is vanaf de start van de conceptie, ontwikkelt zich het gevoelsleven; het vermogen om affectieve, gevoelsmatige relaties aan te gaan met de wereld om je heen. Het vermogen tot genegenheid, empathie, sympathie, compassie, betrokkenheid. Het vermogen tot liefhebben.

Goed en Kwaad
Het gevoelsleven vormt volgens Frans Veldman de basis voor de ontwikkeling van meer cognitieve vermogens als leren, onderscheiden, beoordelen, evalueren en waarderen. Het onderscheiden van het goede en het slechte. Goed en Kwaad. Hier komt het geweten om de hoek. Verstand waar het gevoel in meegenomen is. Een moreel instinct dat leidt naar normbesef, waardeverlening, ethiek. In tegenstelling tot een puur cognitieve, zakelijke kijk. Gericht op profijt. Een ‘berekenend’ inschatten.

Gewetenloos
Wanneer de ontwikkeling van het gevoelsleven in de kindertijd ‘verstoord’ is door beperkte affectieve communicatie, uitwisseling en bevestiging, kan dat ertoe leiden dat je als volwassene meer effectief, begrensd, functioneel en berekenend in het leven staat. En van daaruit beslissingen neemt en handelt.

Gewetensvol
Meer aandacht voor de eerste periode in de ontwikkeling van een mensenleven zou hieruit volgend zomaar eens de basis kunnen zijn van een gewetensvoller wereld. Een hierbij mooi aansluitend initiatief is het 1001 kritieke dagen manifest [https://www.psynip.nl/wp-content/uploads/2015/10/1001kritiekedagen_juni2015.pdf] dat onder andere is opgesteld door psychologen, pedagogen en onderwijskundigen. Zij pleiten voor meer aandacht voor de eerste 1001-dagen in de ontwikkeling van een mensenleven. Als basis voor de ontwikkeling tot emotioneel en fysiek gezonde volwassenen.

Mijn steentje
Ondertussen draag ik graag mijn steentje bij aan een gewetensvoller wereld door mijn eigen ontwikkeling naar een affectiever zijnswijze als haptotherapeut in opleiding. En in mijn werk als vitaliteitspsycholoog door de begeleiding van jou in jouw gevoelsleven. En wat ik dan nu aan de vooravond van een nieuw jaar wens, is een gewetensvol nieuw jaar, waarin iedereen gelukkig is!

.